ความรู้ คือ คุณธรรม เพราะสิ่งมีชีวิตทั้งหมดมีจุดมุ่งหมายเพื่อการรับรู้ที่ดีของพวกเขา ดังนั้น ถ้าคนไม่รู้ว่าอะไรดี เขาจะไม่สามารถทำสิ่งที่ดีได้ เพราะเขาจะเล็งไปสู่เป้าหมายที่ผิด แต่ถ้าคนรู้ว่าอะไรดี เขาจะทำในสิ่งที่ดี เพราะเขาจะตั้งเป้าหมายว่าอะไรดี
รวมบทความและรายงานพิเศษฉบับนี้ พัฒนามาจากดำริของหัวหน้าภาควิชามนุษยศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร. สุภัทร ปัญญาทีป โดยมีวัตถุประสงค์เป็นสื่อกลางให้แก่คณาจารย์ และนักศึกษาเผยแพร่ผลงานทางวิชาการในสาขามนุษยศาสตร์
อ่านต่อแนวคิดในการก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ศาสนาโลก จึงเกิดขึ้นด้วยความมุ่งหวังให้ศาสนิก ได้เรียนรู้วิธีการที่จะมีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน รวมทั้งมีความเข้าใจเกี่ยวกับศาสนาของคนอื่น
อ่านต่อสืบเนื่องจากความกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นในส่วนต่าง ๆ ของโลก ผู้เข้าร่วมเสวนาจากศาสนาต่าง ๆ ตระหนักว่าศาสนาของตนต่างก็ได้เสนอหลักคำสอนและวิธีปฏิบัติ ที่สามารถทำให้เกิดความยุติธรรม และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติในโลก แต่เนื่องจาก
อ่านต่อการเป็นคนดีในทัศนะของเฮเกล คือการที่มนุษย์สามารถเป็นผู้กำหนดเป้าหมาย และทำให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีเอกภาพ ซึ่งแสดงออกถึงเสรีภาพของมนุษย์
อ่านต่อการปฏิรูปพระพุทธศาสนาที่ดำเนินไปในขณะปัจจุบัน ถกเถียงกันมากในเรื่อง “สมมุติ” แต่เรื่องที่เป็น “แก่นสาร” ไม่ได้รับการวิพากษ์ถกเถียงแม้แต่น้อย
อ่านต่อชนชาติปาทานได้กลายเป็นชนชาติล่าสุดในโลกมุสลิม ที่เป็นหนึ่งในตัวเอกของเหตุการณ์ที่กำลังจะกลายเป็นประวัติศาสตร์ เมื่อพวกเขาได้รับผลของความรุนแรง อันเกิดจาก
อ่านต่อด้วยเหตุที่ว่า ดูจะมีความขัดแย้งระหว่างคำสอนในศาสนาพุทธ และการนำหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา มาใช้เพื่อสร้างความชอบธรรมให้แก่การทำสงคราม
อ่านต่อปัญหาสำคัญก็คือว่ามีการวิจัยหลายเล่มที่ปรากฏอยู่ในรูปของ “หัวมงกุฎ ท้ายมังกร” กล่าวคือ ผู้ที่มีความรู้ทางปรัชญาก็ไม่ยอมรับอย่างเต็มปากว่า วิทยานิพนธ์ที่นักศึกษาทำเป็นงานทางปรัชญา
อ่านต่อ
จุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิตในทางจริยศาสตร์คืออะไร?
คุณค่าของชีวิต และการแสวงหาความสุข
คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณของทหารอาชีพ
ทฤษฎีสงครามที่เป็นธรรม (Just War Theory)
ลัทธิต่อต้านสงคราม : สันตินิยม (Pacifism)
ทฤษฎีประโยชน์นิยมกับสงครามที่เป็นธรรม
บทวาม "สงครามที่เป็นธรรม" [วารสารเสนาธิปัตย์]
ทรรศนะของอริสโตเติ้ลเรื่องจริยศาสตร์คุณธรรม
การบูรณาการปรัชญากรีกกับศาสนาคริสเตียน
นักบุญอไควนัสกับการนำปรัชญาของอริสโตเติ้ลมาพิสูจน์การมีอยู่ของพระเจ้า
การแต่งกายเปิดเผยและนักสตรีนิยม
จริยศาสตร์ชีวภาพ (Bioethics) คืออะไร ?
การตรวจหาสภาวะการติดเชื้อเอ็ชไอวีในผู้ป่วยควรทำหรือไม่
การโคลนมนุษย์ : ปัญหากฎหมาย และจริยธรรม
มนุษย์กำหนดธรรมชาติแห่งชีวิต บุญ หรือ บาป ?
เทคโนโลยีจีโนมอหังการของมนุษย์ ตอนที่ 1
เทคโนโลยีจีโนมอหังการของมนุษย์ ตอนที่ 2
การถอดรหัสพันธุกรรมมนุษย์ข้ามชาติ: ปฏิบัติการนี้เพื่อใคร ?
ข้อมูลพันธุกรรมกับผลกระทบต่อสิทธิในความเป็นส่วนตัว
การประชุมระดับชาติ ว่าด้วยชีวจริยธรรมและพันธุกรรมมนุษย์
ความหวัง ความกลัว และพันธุศาสตร์ : การตอบสนองของกระบวนการยุติธรรมต่อเทคโนโลยีชีวภาพ
เทคโนโลยีการเจริญพันธ์ุกับการคัดเลือกพันธุกรรมมนุษย์
ปัญหาเชิงจริยธรรมและสังคมเกี่ยวกับการตรวจพันธุกรรม
ผลกระทบด้านจริยธรรมของการศึกษาวิจัย STEM CELL
ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการตายโดยสงบ
การเสวนาทางศาสนาแต่ละครั้งอาจจะมิใช่ข้อยุติสุดท้าย และไม่อาจสามารถคาดหวังถึงผลสำเร็จที่จะเกิดได้ทั้งหมด...
อ่านต่อศาสนาอิสลามนี้มีความดีเป็นพื้นฐาน สมควรที่จะสนับสนุน เพราะว่าศาสนาอิสลามสอนให้ทุกคนเป็นพลเมืองดี ทุกคนมีความเข้มแข็ง มีวินัย และมีความปรารถนาดีต่อกัน นี้เป็นหลักที่สำคัญ
อ่านต่อการแสวงหาความสุข และคุณค่าของชีวิตตามคำสอนศาสนา สามารถสรุปได้ความหมายของ “ความสุข” ที่ต่างกัน
อ่านต่อข้อสรุปจากที่ประชุมเกี่ยวกับประเด็นนี้บ่งชี้ว่า วิกฤตการณ์ของโลกในปัจจุบันอาจมองได้อย่างน้อยจากสองทรรศนะด้วยกันคือ วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจการเมืองของโลก และสิ่งที่เรียกว่า "การปะทะทางอารยธรรม"
อ่านต่อภาษา ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมฟิลิปปินส์ เป็นต้น จะเป็นตัวกำหนดที่สำคัญ หากปัจจัยต่าง ๆ ทางสังคมกำหนดเงื่อนไขให้มุสลิมมีความรู้สึกว่า ตนเองเป็นส่วนหนึ่งของสังคมฟิลิปปินส์แล้ว ปัญหาก็จะได้รับการแก้ไขในที่สุด
อ่านต่อขงจื้อกล่าวว่า “ในการเกี่ยวข้องกับคนตาย ถ้าเราปฏิบัติต่อผู้ตายเหมือนกับว่าเขาได้ตายไปจริงๆ นั่นก็เท่ากับว่าเราขาดความรักความผูกพันไปซึ่งเป็นการไม่สมควร..."
อ่านต่อสงครามวัฒนธรรม ได้กลายเป็นแนวคิดที่ชาวอเมริกันจำนวนมากใช้ทำความเข้าใจสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นกับประเทศของตนเอง และอาจจะเป็นกรอบแนวคิดที่เป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ต้องการทำความเข้าใจวัฒนธรรมอเมริกัน
อ่านต่อสืบเนื่องมาจากสถานการณ์ความขัดแย้งและความรุนแรงที่ปรากฏในหลายส่วนของโลก รวมทั้งเหตุการณ์ความรุนแรงและความสูญเสียที่เกิดขึ้นประจำวันในจังหวัดชายแดนภาคใต้
อ่านต่อในสมัยโบราณเมื่อเกิดภัยธรรมชาติขึ้นมา มนุษย์มีความเกรงกลัวและนึกคิดเอาเองว่า ภัยธรรมชาติเหล่านั้นเกิดจากอำนาจดลบันดาลของเทพเจ้าประจำธรรมชาติต่างๆ มนุษย์จึงกราบไหว้อ้อนวอนประจบเอาใจเทพเจ้าเหล่านั้น
อ่านต่อแม้อาณาจักรโรมันจะเป็นผู้ประหารชีวิตพระเยซู แต่พระจักรพรรดิแห่งกรุงโรมองค์ต่อๆ มาก็ได้หันมายอมรับนับถือศาสนาคริสต์ ทำให้ศาสนาคริสต์แผ่กระจายไปทั่วทั้งยุโรปและตะวันออกกลาง
อ่านต่อภายใต้การนำของมหาธีร์ โมฮัมหมัด นายกรัฐมนตรีคนที่สี่ โรงเรียนสอนศาสนาอิสลามถูกเพิกถอนเงินอุดหนุนจากรัฐบาล เพื่อให้นักเรียนจำนวนกว่า 126,000 คน กลับเข้าสู่ระบบการศึกษาตามปกติของรัฐ โรงเรียนเหล่านี้ถูกมองว่าเป็นแหล่ง "ล้างสมอง" (ตามคำพูดของมหาธีร์เอง) ที่บิดเบือนคำสอนทางศาสนาเพื่อผลทางการเมือง ทำให้เด็กมุสลิมกลายเป็นคนนิยมความรุนแรง
อ่านต่อหลักสำคัญที่คานธีถือ ปฏิบัติในเรื่อง "อหิงสา" ก็คือ การยอมทนทุกข์เพื่อชำระจิตใจของตัวเองและเปลี่ยนจิตใจของผู้ที่ทำผิด คานธีได้อดอาหารนับจำนวนครั้งไม่ถ้วนในชีวิต เมื่อเห็นผู้ร่วมงานใช้วิธีการรุนแรงหรือกระทำผิด ด้วยความเสียสละและการยอมทนทุกข์ของคานธี ผู้กระทำผิดได้สำนึกกลับตัวเสียใหม่
อ่านต่อท่านยังต้องการให้ประชาชนไม่ทำตัว "เหมือนกับแกะ" ให้ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ในการกำหนดรูปแบบของรัฐบาลตาม "ความสามารถพิเศษ" ของประชาชน การปกครองตนเองควรเป็น "อำนาจอธิปไตยของปวงชนบนพื้นฐานแห่งอำนาจทางจริยธรรมที่บริสุทธิ์"
อ่านต่อเรายังเป็นประเทศที่เยาว์วัย แต่ดังที่พระคัมภีร์ได้กล่าวไว้ เวลาได้มาถึงแล้วที่จะทิ้งสิ่งไร้เดียงสา เวลาได้มาถึงแล้วที่จะตอกย้ำจิตใจที่มุ่งมั่น เลือกประวัติศาสตร์ที่ดีกว่าของเรา นำของขวัญอันล้ำค่าออกมา นั่นคือความคิดที่ดีงามจากคนรุ่นหนึ่งสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง คำมั่นสัญญาที่พระผู้เป็นเจ้าได้มอบให้ ว่าทุกคนเสมอภาค ทุกคนมีอิสระเสรี และทุกคนสมควรได้รับโอกาสที่จะแสวงหาแนวทางแห่งความสุขอย่างเต็มที่
อ่านต่อถ้ารัฐธรรมนูญที่จะแก้ไขปรับปรุงใหม่นี้ มีบทบัญญัติที่แยกการเมืองกับศาสนาออกจากกันอย่างชัดเจนเช่นนี้แล้ว ความสัมพันธ์ระหว่างประชาชน ศาสนา กับพระมหากษัตริย์ ก็จะยังคงอยู่ตามขนบธรรมเนียมราชประเพณีแต่โบราณ อันสอดคล้องกับประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และสังคมไทย ขณะเดียวกันรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขปรับปรุงใหม่ก็จะมีลักษณะที่ก้าวหน้า สอดคล้องกับหลักการสากล และรัฐธรรมนูญของนานาอารยประเทศ
อ่านต่อแผ่นดินใหญ่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (หรือ "อุษาคเนย์") เป็นดินแดนที่นับถือพุทธศาสนาและศาสนาพราหมณ์มาเป็นเวลากว่า 2,000 ปี มีเพียงประเทศที่เป็นแหลมและหมู่เกาะในอุษาคเนย์เท่านั้นที่ศาสนาประเภท "เอกเทวนิยม" (Monotheism)
อ่านต่อเป็นการตีความหลักความเชื่อในศาสนาคริสต์จากประสบการณ์ของความทุกข์ยาก การต่อสู้และความหวังของคนจน เป็นความพยายามที่จะอ่านคัมภีร์ไบเบิล และหลักธรรมในศาสนาคริสต์จากทรรศนะของคนยากคนจนเรียนรู้ที่จะอ่านพระคัมภีร์ในลักษณะที่ย้ำถึงศักดิ์ศรีและสิทธิของตนเองในการต่อสู้เพื่อชีวิตที่ดีกว่า "เทววิทยาแห่งการปลดปล่อย
อ่านต่อนักคิดท่านต่าง ๆ ต่างให้นิยามของศาสนาไปตามโลกทัศน์ของแต่ละบุคคล ซึ่งเมื่อเราพิจารณาคำนิยามเหล่านี้แล้วอาจจะเกิดปัญหาว่านิยามใดดีที่สุด หรือเหมาะสมที่สุด ...
อ่านต่อศาสนาที่สำคัญทุกศาสนาในโลก รวมทั้งพุทธศาสนากับศาสนาคริสต์ได้กล่าวถึงปัญหาในเรื่องความทุกข์ของมนุษย์ กับอิสรภาพที่พ้นไปจากความทุกข์นั้น
อ่านต่อมนุษย์จึงได้สร้าง “พระเจ้า” ในฐานะ “พ่อที่ยิ่งใหญ่” ขึ้นมา เพื่อตอบสนองต่อ “ปมแห่งความต้องการพ่อ” ในส่วนลึกของจิตใจมนุษย์ ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับ “พระเจ้า” จึงสะท้อนออกมาจากความสัมพันธ์ในส่วนลึกของจิตใจของลูกที่มีต่อพ่อ
อ่านต่อนับตั้งแต่ทศวรรษที่ 1990 ความขัดแย้งส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นมักเป็นความขัดแย้งภายในประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นความขัดแย้งระหว่างเชื้อชาติหรือศาสนาที่แตกต่างกัน
อ่านต่อหากปัจจัยต่าง ๆ ทางสังคมกำหนดเงื่อนไขให้มุสลิมมีความรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทยแล้ว ปัญหาก็จะได้รับการแก้ไขในที่สุด
อ่านต่ออุดมการณ์ทางศาสนาบางครั้งกลายเป็นปัจจัยที่สำคัญ ที่อาจนำไปสู่สันติภาพ ก็ได้ หรือ นำไปสู่ ความรุนแรง ก็ ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการตีความ
อ่านต่อศาลเจ้า "ยาสุคุนิ" ก่อตั้งขึ้นโดยพระจักรพรรดิญี่ปุ่นสมัย "เมจิ" เมื่อปี พ.ศ.2412 (ค.ศ.1869) ที่กรุงโตเกียว เพื่อเป็นสุสานทหารผ่านศึกที่เสียชีวิตตั้งแต่ก่อนและหลังสมัย "เมจิ" เรื่อยมาเป็นเวลากว่า 100 ปี จนกระทั่งถึงยุคสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง
อ่านต่อ"สินติวิธี" มิใช่ความอ่อนแอ การยอมจำนน หรือการหนีปัญหา ดังที่หลายคนเข้าใจ แต่เป็นวิธีการอันกอปรด้วยพลังสติปัญญา ความกล้าหาญ จินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ ในอันที่จะแสวงหาและพัฒนาวิธีจัดการปัญหาความขัดแย้งและความรุนแรง ที่เหมาะสมกับเงื่อนไข และบริบทของแต่ละสถานการณ์
อ่านต่อเป็นที่น่ายินดีว่าผู้ที่ได้รับรางวัลในปีนี้เป็นสุภาพสตรีจากประเทศไทย ได้แก่ มหาอุบาสิกา ดร.บงกช สิทธิพล (ตามการประกาศอย่างเป็นทางการในพิธี) โดยท่านเป็นสตรีไทยคนแรกในประวัติศาสตร์ที่ได้รับรางวัลนี้
อ่านต่อปัจจุบันอินโดนีเซียซึ่งมีประชากรมุสลิมมากที่สุดในโลกนั้นกำลังพบกับทางสามแพร่ง ระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานกว่า 2,000 ปี ศาสนาอิสลามซึ่งกลายเป็นพลังทางการเมืองที่สำคัญ และโลกตะวันตกซึ่งเป็นต้นแบบเทคโนโลยีและความทันสมัย ในการแสวงหาทิศทางและเอกลักษณ์ของประเทศ
อ่านต่อบทความนี้นำเสนออิสลามในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ “อุษาคเนย์” จากมุมมองทางประวัติศาสตร์และสังคมการเมือง พร้อมทั้งวิเคราะห์บทบาทของอิสลามกับความ ขัดแย้งในโลกปัจจุบัน
อ่านต่อถ้าหากว่าอุดมคตินั้นบริสุทธิ์และตั้งอยู่บนพื้นฐานของสัจจะและความรัก พลังและผู้ติดตามก็จะค่อยๆ เพิ่มขึ้นเอง และการเคลื่อนไหวที่ดีไม่ว่าจะเป็นเรื่องทางสังคมหรือทางการเมืองก็จะเข้ม แข็งขึ้นด้วย
อ่านต่อการปกครองตนเองโดยสมบูรณ์มิใช่เป็นอิสรภาพที่แยกอยู่ต่างหากอย่างโดดเดี่ยว แต่เป็นการพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันอย่างมีมิตรจิตมิตรใจ และอย่างมีศักดิ์ศรี" และ "ความเป็นชาตินิยมของเราจะไม่เป็นอันตรายต่อชาติอื่น ตราบเท่าที่เราจะไม่เอาเปรียบใครเท่าๆ กับที่เราจะไม่ให้ใครเอาเปรียบ ด้วยสวราช เราจะรับใช้โลกทั้งมวล
อ่านต่อประวัติศาสตร์ศาสนากับสังคมการเมืองใน "อุษาคเนย์" หรือเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีความสัมพันธ์เกี่ยวโยงกันมาโดยตลอด ความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับสังคมการเมืองดำเนินไปอย่างน้อยในสองแนวทาง
อ่านต่อปัจจุบันมุสลิมในอุษาคเนย์กำลังแสวงหาทิศทางของตนเอง ระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 2,000 ปี อิสลามซึ่งกลายเป็นพลังทางการเมืองที่สำคัญ และตะวันตกที่เป็นต้นแบบของเทคโนโลยีและความทันสมัย ซึ่งมีบทบาทและอิทธิพลต่อโลกทั้งมวล
อ่านต่อการรวมศูนย์อำนาจนี้ส่งผลกระทบต่อความรู้สึกและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในท้องถิ่นอย่างกว้างขวาง ประชาชนท้องถิ่นโดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคอีสาน เกิดความรู้สึกว่าคนไทยภาคกลางเข้ามามีอำนาจเหนือคนไทยเชื้อสายลาว และชีวิตความเป็นอยู่ของคนอีสานยากจนลง
อ่านต่อ
